Δύο είναι τα ονόματα που έρχονται κατευθείαν στο μυαλό στο άκουσμα της φράσης "ισλανδική μουσική": Bjork και Sigur Rós. H μεν Bjork μεσουράνησε στα 90's (αλλά βγήκε σχετικά αλώβητη και από τα 00's), οι δε Sigur Rós είδαν τη φήμη τους σταδιακά να γιγαντώνεται κατά τη διάρκεια της περασμένης δεκαετίας.
Στη νέα, πλέον, δεκαετία, όπου λαμβάνει χώρα μία μεταβατική περίοδος μουσικού "επαναπροσδιορισμού" για αρκετούς παλιότερους καλλιτέχνες, τα πράγματα έμελλε να αλλάξουν και για τους δύο, όπως άλλωστε επέβαλλαν οι περιστάσεις. Έτσι, είδαμε την Bjork να επιστρέφει πιο εκκεντρική και avant-garde από ποτέ, με αμφιλεγόμενα όμως αποτελέσματα, ενώ τώρα διαπιστώνουμε ότι και οι Sigur Rós έχουν ακολουθήσει μία πιο δύσβατη και λιγότερο "φιλική προς τον ακροατή" οδό.
Ας ξεκαθαρίσουμε σιγά σιγά το τοπίο, ξεκινώντας από τα βασικά: όταν ένα album φέρει την υπογραφή των Sigur Rós, είναι εγγυημένο ότι δε θα ακούσεις κάτι κακό. Η ποιότητα των καλλιτεχνών και η ηχητική αρτιότητα της μουσικής τους δεν τους επιτρέπει να δημιουργήσουν κάτι που να περνάει αδιάφορο. Έτσι λοιπόν και σε αυτό το νέο album, τα στοιχεία που συνιστούν την ταυτότητα των Ισλανδών δηλώνουν το παρόν και συνεχίζουν να ξεχωρίζουν, οδηγώντας σε ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα.
Παρόλα αυτά, δεν χρειάζονται πολλές ακροάσεις για να διαπιστώσει κανείς ότι κάτι διαφέρει εδώ. Πού είναι οι επικές μελωδίες; Πού είναι τα κομμάτια που άκουγες πρώτη φορά, αλλά ένιωθες ότι κρύβονταν στο υποσυνείδητό σου επί χρόνια; Πού είναι οι ανατριχίλες; Ο ακροατής αρχίζει να μπερδεύεται: μήπως οι Sigur Rós έχουν εξελιχθεί τόσο πολύ, που αδυνατεί να τους κατανοήσει;
Μάλλον όχι! Η πραγματικότητα είναι ότι το συγκρότημα συνεχίζει να δημιουργεί όμορφη μουσική, αλλά δείχνει να έχει χάσει το ταλέντο να μαγεύει. Κάτι σαν τους Radiohead στο The King Of Limbs. Η ειδοποιός διαφορά σε σχέση με τις παλαιότερες δουλειές τους είναι ότι αυτή τη φορά έχει ακολουθηθεί μία ακόμα πιο ambient κατεύθυνση. Τόσο, που ο δίσκος γίνεται αρκετά απρόσιτος και ο ακροατής κάπου χάνεται. Πασχίζει να πιαστεί από κάποιο σημείο επαφής.
Οι ακατανόητοι στίχοι ανέκαθεν δε βοηθούσαν, αλλά μέχρι πρότινος αυτό δεν αποτελούσε πρόβλημα, γιατί μιλούσε (και με το παραπάνω) η μουσική. Τώρα και αυτή δείχνει να μας προδίδει. Οι συνθέσεις είναι σχετικά αδύναμες, αν συγκρίνουμε με τα standards που οι ίδιοι έθεσαν σε δίσκους όπως το Ágætis Byrjun ή το Takk, ενώ τα κομμάτια εμφανίζονται στην πλειοψηφία τους άνευρα, μη συγκροτημένα και υπερβολικά υποτονικά. Κορυφαία εξαίρεση αποτελεί το καταπληκτικό Varúð, που μοιάζει με όαση ανάμεσα στην tracklist, κυρίως χάρη στο ηδονικό post-rock ξέσπασμα στο δεύτερο μέρος του.
Συνυπολογίζοντας, όμως, όλα τα στοιχεία και τη γενικότερη αίσθηση που δίνει, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι το Valtari ικανοποιεί. Είναι σαν μια συνταγή στην οποία έχεις χρησιμοποιήσει τα σωστά υλικά, έχεις ακολουθήσει τις οδηγίες μαγειρέματος, έχεις προσέξει την παρουσίαση του πιάτου, αλλά έχεις ξεχάσει να βάλεις αλάτι. Όσο καλαίσθητο, καλοφτιαγμένο και προσεγμένο κι αν είναι, δεν μπορείς να το απολαύσεις. Δεν είναι ότι οι Sigur Rós έπεσαν χαμηλά... Είναι ότι για πρώτη φορά αυτό που ακούμε είναι περισσότερο ήχος, παρά μουσική.
Rating : 6,5 / 10
Άρης Καζακόπουλος
listen with your heart...:
Δεν ξέρω πόσοι έτυχε να ακούσουν το πρώτο, ελπιδοφόρο "Von"... Στους λάτρεις πάντως των παρενθέσεων, των "
untold, unspoken and unspeakable", των περίεργων συνδέσεων και της αιτιότητας, της βύθισης και των παραλλαγών το Untitled " ( ) " άφησε σημάδια ανεξίτηλα. 'Οπως και στα
χαμένα παιδιά, στους αιθέριους ταξιδιώτες και αναζητητές μυστικών, μαγικών, somewhere-in-between κόσμων το "Ágætis Byrjun". Σε κάθε περίπτωση, η ακρόαση των Sigur Rós αποτέλεσε εμπειρία και μία σπάνια ευκαιρία να επικοινωνήσεις κατευθείαν με την ψυχή της μουσικής(τους), κάτι που εξηγεί ως ένα βαθμό το πολυπληθές και ευρύτατο φάσμα των listeners.
Η λογική και οι γνώσεις δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία (μπορείς ελεύθερα να αναφωνήσεις "Δεν καταλαβαίνω τίποτα!" χαμογελώντας ηλίθια), φαντασία και αισθήσεις διεγείρονται ("Ειναι σαν η ΤinkerBell να έσπασε το φτερό της και να πονάει.. α και τα δάκρυα της είναι πολύχρωμα και όταν πέφτουν κάτω γίνονται smarties.."), οι έννοιες συγχέονται (καθώς ο πάγος τελικά προστατεύει την υπέρτατη θερμότητα που κρύβει ο πυρήνας του...), νοήματα μοναδικά και προσωπικά ανακαλύπτονται ("Αυτο είναι σίγουρα ένας ύμνος για τον ήλιο λέμε!") και ξαφνικά αποκαλύπτονται λέξεις και πλάθονται φράσεις (δικές σου και μόνο δικές σου!). Και όσο λιγότερο την ψάχνεις τόσο καλύτερα, I say.
and now what?...:
Το παράξενο, εξωγήινο αγγελάκι που γεννήθηκε τότε μαγικά και δοξαστικά, που περιπλανήθηκε για λίγο χαμένο και μπερδεμένο από την ίδια του την οντότητα προσπαθώντας να βρει ξανά το δρόμο του για τη μήτρα, αρχίζει την
εξω-σκόπηση και ανακαλύπτει πλέον τον κόσμο... Αν έφτιαχνα ένα εξώφυλλο για το "Τakk..", θα το τοποθετούσα σε μία παιδική χαρά να παίζει ξεγνοιαστο με τα παιδάκια, αλλά και με τα ίδια μελαγχολικά μάτια. Και οι Sigur Rós στον πρώτο τους δίσκο σε πολυεθνική κάνουν το καλύτερο δυνατό: χαλαρώνουν, διασκεδάζουν, δημιουργούν και ξεδιπλώνονται.. και μάλλον το δικό τους cover είναι καλύτερο.
Το ομώνυμο opening δίλεπτο είναι μια καθησυχαστική, εξιλεωτική επιβεβαίωση/προετοιμασία.
Τhe magic is still here..! Synth-effects, μπάσσο και drums δίνουν παλμό και πνοή, το δοξάρι στην κιθάρα και η αποκοσμές φωνούλες του Jonsi δηλώνουν την παρουσία τους και το "
glósóli" είναι πλέον ζωντανός οργανισμός, τα κρουστά δυναμώνουν και μαζί με τις distorted κιθάρες χτίζουν ένα υπέροχο crescendo, για να σιγήσουν ήρεμα και μελωδικά. Ενώ το "
sæglópur" λίγο αργότερα θα ξεκινήσει με παιδιάστικους ήχους σε πιάνο και glockenspiel που
ενηλικιώνονται σε ένα ολοκληρωτικό και συμπαγές ντελίριο από το συγκρότημα ενώ η φωνή πιάνει στιγμιαία εκείνη τη χαμηλή νότα που λατρεύω, ώσπου σβήνουν ορχηστρικά. Ξεχωρίζουν αυτά τα τραγούδια γιατί απλά είναι
ξεχωριστά, αγαπημένα και επικά, ένα climax που δεν θές να τελειώσει ποτέ (think "Untitled 8" or "Viðar Vel Tl Loftárasa").
Και το "
gong" ανήκει σε αυτά (think more "Starálfur").. άκρως συναιθηματική και ευφυέστατη σύνθεση με ελαφρώς πιο προσβάσιμη δομή και καθαρή (μα τόσο εύθραυστη) φωνή. Tα έγχορδα συνοδεύουν και κατακλύζουν τόσο στις δυνατές όσο και στις πιο smooth and lush ατμοσφαιρικές στιγμές του album ("
andvari") , το πίανο καθοδηγεί με μελωδίες πιο κολλητικές και από το 1ο Untitled ("
Svo Hljótt"), οι κιθάρες είναι από απογειωτικές εώς χαοτικές. Και τα φωνητικά, είτε είναι στον κόσμο τους ( με τα falsetto, κάθε είδους απόκοσμα και παραμυθένια effect και πολυφωνίες), είτε ακολουθώντας ανυψωτικά τις guitar-lines , είτε απλά και όμορφα (like saying "i love you")...
Δεν μπορείς παρά να υποκλιθείς μπροστά σε αυτή την αίσθηση του ήχου που έχουν οι Sigur Rós, σε αυτή τη μουσική τους δεινότητα, στην άνεση τους να επεκτείνονται, να αντρέπονται, να μεταλλάσσονται και να παλινδρομούν... Στο "
sé lest" μοιάζουν με χορωδία και μπάντα από μικροσκοπικά ανθρωπάκια, που καταλήγουν να χορεύουν ένα βαλσοειδή ρυθμό και αμέσως μετά εξαφανιζονται με τελείως κουκου τρόπο. Με τα συνδεδεμένα "
hoppípolla"και "
með blóðnasir" προσεγγίζουν έναν μεγαλειώδη, συμφωνικό ήχο και εξυμνούν την ίδια τους τη διαφορετικότητα κάνοντας την να μην φαντάζει και τόσο μακρινή από το pop/rock κατεστημένο ("
mílanó").
just for the sake of arguement...:
Τίτλοι στα tracks, στίχοι στα ισλανδικά (έστω και αν συχνά δεν είναι αναγνωρίσιμοι και για τους Ισλανδούς ακόμα), ένα έντονο φλερτάκι με την pop δομή και τη radio-friendly διάρκεια και μία υποψία "καλουπώματος" λόγω συγκροτημένης δυναμικής και μειωμένου χάσματος ανάμεσα στα high-lows, αισθητά λιγότερος πειραματισμός στα intros-outros...
Γιατί έτσι? Ο Jonsi πιθανότατα να απαντούσε πως δεν υπάρχει κάποιος λόγος και απλά έτσι έγινε και δεν θα μπορούσες παρά να τον πιστέψεις. Με αφοπλιστική ειλικρίνεια και απλότητα σκέψης οι Sigur Rós δεν κάνουν καμία προσπάθεια να εξηγήσουν αυτά που και οι ίδιοι δεν θέλουν να καταλάβουν. Με την ίδια αθωότητα φαντάζομαι θα κοιτάει και την αδερφούλα του να μεγαλώνει μετρώντας τα χρόνια της μπάντας του, για να καταλήξει πως μάλλον κάποια στιγμή στο κοντινό μέλλον θα πάψει, με τον ίδιο τρόπο που ένα κορίτσι σταματάει να παίζει με τις κούκλες. Φυσιολογικά...
simple things are nice...:
Οπως και ένα ευχαριστώ. Aπο την εμβρυακή της μορφή, η υποψία για την μουσική τους ποιότητα και τη θεραπευτική και καθαρτική τους αξία και χρηστικότητα, πέρασε στην επιβεβαίωση και πλέον στην επίγνωση.
takk...
